Door Storm en Stilte

Willem Foppens handel in aardappelen, groente en fruit wil niet echt goed van de grond komen Dit zit voornamelijk vast op gebrek aan bereikbare opslagruimte en dit weer op gebrek aan bedrijfskapitaal.

1936 Naar grote heren
Als belanghebbende ingevolge de Zuiderzeesteunwet – stond er in de de Zzwet – kon ik een Crediet krijgen om mijn bedrijf te vormen. Nu was ik daar al lang mee bezig, al 3 jaar, had afstand moeten doen van mijn 18 gulden wekelijkse steun. Ik wou laten zien, dat ik met mijn handel de kost kon verdienen om aan dat Crediet te komen.
Maar toen heb ik een paar jaar getracht dat Crediet van fl 6.000,- te krijgen, want dat had ik nodig voor 1000 ml grond en een woning met pakhuis. Wat heb ik daar een moeite voor gedaan; de heren van de Zuiderzeesteunwet gaven althans geen medewerking.

Maar door een toeval bereikte mij het bericht, dat de Zuidgrzeesteunwet naar willekeur werd toegepast. Er konden Credieten verstrekt worden, maar alleen wanneer gebleken was, dat het verantwoord was, dat de belanghebbende in staat was in zijn levensonderhoud en dat van zijn gezin te voorzien. Overbodig te zeggen, dat ik hier al 2 jaar blijk van had gegeven.
Iedere aanvraag vanaf 1934, die ik deed aan de Generale Commissie Uitvoering Zuiderzeesteunwet, werd afgewezen; tot 4 maal toe was ik in Amsterdam, Rokin 149 geweest om het Crediet wat ik nodig had te krijgen. De 5e keer – het was juli 1936 – moest ik weer op een Maandag voor dat Crediet weg; om 11 uur moest ik aanwezig zijn.
Ik was toen beter op de hoogte dan de vorige keren en terwijl men in ’t geheel niet toeschietelijker was als de 3 keren daar voor, kreeg ik te horen, waarom ik er niet mee ophield om telkens. weer terug te komen. `Dat je geen geld leent bij je familie’. Nou, toen was ik niet meer te houden.
`Heren’, vroeg ik, `mag ik nu eens even uitpraten, want ik merk wel, ik zal weer afgewezen worden, ook voor deze 5e maal. Maar al zal ik hier ook voor de 10e maal komen, ik kom terug. U voegt mij toe: “ga naar de Familie om geld”, maar ik ben door mijn Familie niet brodeloos gemaakt. De Staat der Nederlanden voert dit grote werk uit. Die is het, die mij op 35-jarige leeftijd mijn bedrijf ontnomen heeft door de drooglegging, en die moet mij helpen. Ik vraag geen geld zonder rente en aflossing, ik vraag dit Crediet volgens de Zuiderzeesteunwet’.

`Want als ik niet wist, dat door deze Commissie al tientallen vissers een Crediet was gegeven, zou ik misschien van verdere actie afzien. Maar waarom krijgen de vissers boven uit Friesland wel Crediet als ze het aanvragen? Ik weet U met name te noemen diegenen die Credieten hebben gekregen en die zeer zeker een groter bedrag hebben gevraagd en gekregen, maar de oorzaak en de manier waarom U dit wel gaf is een politiek zaakje. Daar in het Noorden hebben de vissers een vertegenwoordiger in de 2e Kamer en deze heer maakt dat aan de hand van wat er in de Zuiderzeesteunwet staat voor die vissers klaar. Die durven jullie niet te weigeren, want dan dringt het door tot de Staten Generaal. Wij mensen van de Zuidwal hebben ook wel vertegenwoordigers in de 2e Kamer, maar dat zijn jullie partijgenoten. Moet ik nog verder gaan?’.
Het woord was nu aan deze hoge Commissie, allemaal 2e Kamerleden, behalve dan die hellingbaas uit Nijkerk en Visser (een vroegere Zuiderzeevisser uit Marken), maar die deden hun mond ook niet ten gunste van mij open. ‘

Ik heb nog gezegd: `Als U me weer afwijst, voor de 5e keer, kom ik weer, maar dan met materiaal, waar ik U net op heb gewezen. Ik ben van huis uit niet gewend om mijn moeilijkheden te laten bepleiten door mensen die niet van mijn kleur zijn – ik weet niet, maar U begrijpt wel wat ik bedoel’.
[Als ik het goed begrijp suggereert Willem, dat links georiënteerde mensen, uit angst voor bonje in de Kamer, bij de beoordeling van hun geval werden voorgetrokken; hij dreigt dus eigenlijk met een `rooie rel’. Om zijn recalcitrante houding tegen de overheid had Willem Foppen al lang tevoren de bijnaam van `de Linkse’ verworven, maar rood was – zoals hijzelf al zei – helemaal zijn kleur niet. Overigens waren deze credieten, die alleen verstrekt werden als de Staat vrijwel geen risico liep, een schandelijke bedoening. Zonder risico wil iedereen wel zaken doen, GBL].
Het was tijdens dit gehele betoog o zo stil geworden, men keek elkaar aan. Alleen de heer Duymaer van Twist knikte goedkeurend, die had ik altijd wel mee gehad. Ik kon gaan, maar eerst vroeg ik nog mijn reiskosten naar Amsterdam en verzuim, bedrag tesamen 10 gulden. `U hoort ervan’, met die woorden ging ik de trap af van Rokin 149 Amsterdam, Maandagmiddag 12 uur.
Donderdagmorgen 8 uur – met de postbode een beschikking van de Generale Commissie; namens onze Minister Crediet toegestaan. Ik kon meteen beginnen met de Bouwplannen, die klaar lagen. Op 1 Augustus begon de Bouw, op 27 december 1936 gingen we van de vissersbuurt naar een nieuw zakenpand aan de Havenkade.

[Ondanks het gepraat van de mensen en ondanks talrijke moeilijkheden en tegenslagen, heeft Willem Foppen – hoewel dikwijls door twijfel bekropen -zijn voornemen om een aardappelen, groente en fruithandel te vestigen – toch weten door te zetten. Het is een bloeiend bedrijf geworden, dat nog steeds door Willems zoons wordt voortgezet.
Werd Willem toen de zaak geslaagd mocht heten door tegenstrijdige gevoelens bekropen? Het manuscript bevat een later opgeschreven tekst van een radio-interview, gehouden bij een of andere feestelijkheid in Harderwijk de IJsselmeerpolders betreffende. Willem Foppen, als notabel ingezetene en oud Zuiderzeevisser mocht daarbij natuurlijk niet ontbreken. Een rondvaartboot voer met de gasten op het Veluwemeer en daar ontspon zich het gesprek: